Każdy właściciel nieruchomości bądź użytkownik wieczystych gruntów jest zobowiązany do uiszczenia tzw. opłaty adiacenckiej wtedy, gdy wartość jego nieruchomości wzrosła na skutek:
- scalenia i podziału tej nieruchomości,
- podziału nieruchomości,
- budowy urządzeń infrastruktury technicznej dzięki środkom Skarbu Państwa, Unii Europejskiej albo jednostek samorządu terytorialnego.
Podstawą prawną w przypadku opłat adiacenckich jest ustawa o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 r.
fot. ratmaner/bigstockphoto.com
Opłaty adiacenckie to dochody gmin, które pobierane są w dwóch przypadkach: podziału nieruchomości i budowaniu urządzeń infrastruktury technicznej na danej nieruchomości, których budowę sfinansowano w całości bądź w części dzięki środkom z budżetu Unii Europejskiej, Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego czy też innych środków zagranicznych, niepodlegających zwrotowi. Dotyczy to m.in. budowy dróg i budowanych nad czy pod ziemią przewodów bądź urządzeń kanalizacyjnych, ciepłowniczych, wodociągowych, elektrycznych gazowych oraz telekomunikacyjnych. Jest to zatem forma rekompensaty tych wydatków ze strony Państwa czy Unii Europejskiej.
Opłata adiacencka nie dotyczy nieruchomości, które są przeznaczone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego do celów rolnych lub leśnych.
Wysokość stawki procentowej tej opłaty określa rada gminy w drodze uchwały, zaś ustala ją wójt, burmistrz lub prezydent danego miasta. Stawka nie może przekroczyć 30% w przypadku wzrostu wartości nieruchomości z powodu jej podziału oraz 50% w przypadku wzrostu wartości danej nieruchomości z powodu wyposażenia jej w urządzenia infrastruktury technicznej bądź przeprowadzenia scalenia, a także następnie ponownego podziału danej nieruchomości. Różnice te oblicza się zwykle przez odjęcie od wartości nieruchomości po podziale czy po budowie jej wartość przed tym podziałem bądź budową. W tym drugim przypadku, oprócz różnicy wartości po i przed podziałem, dodatkowo uwzględnia się również wartość planowanych przy okazji scalania urządzeń infrastruktury technicznej.
Do zapłaty adiacenckiej właściciel lub wieczysty użytkownik danej nieruchomości jest zobowiązany jednak tylko wtedy, kiedy w momencie zakończenia inwestycji (oddania do użytku drogi bądź przyłączenia do nieruchomości wybudowanego urządzenia infrastruktury technicznej) będzie obowiązywała w danej gminie uchwała o wysokości takiej opłaty. Wydanie decyzji o ustaleniu opłaty adiacenckiej może nastąpić tylko do 3 lat od dnia podłączenia urządzeń infrastruktury technicznej lub stworzenia warunków do użytkowania wybudowanej drogi. Natomiast jeśli rada gminy nie zdążyła uchwalić wysokości tej opłaty adiacenckiej, to wówczas nie będzie można wydać decyzji dotyczącej konieczności jej zapłaty.
Warto także pamiętać o tym, że opłatę adiacencką można rozłożyć na 10 rocznych rat.